منشور حقوق بیمار

 1- دریافت مطلوب خدمات سلامت حق بیمار است.

- ارائه خدمات سلامت باید :

1-1) شایسته شان و منزلت انسان و با احترام به  ارزشها، اعتقادات فرهنگی و مذهبی باشد.

2-1) بر  پایه ی صداقت، انصاف، ادب و همراه با مهربانی باشد.

3-1) فارغ از هرگونه تبعیض از جمله قومی، فرهنگی، مذهبی، نوع بیماری و جنسیتی باشد.   

4-1) بر اساس دانش روز باشد.

5-1) مبتنی بر برتری منافع بیمار باشد.

6-1) در مورد توزیع منابع سلامت مبتنی بر عدالت و اولویت های درمانی بیماران  باشد.  

7-1) مبتنی بر هماهنگی ارکان مراقبت اعم از پیشگیری، تشخیص، درمان و توانبخشی باشد.

8-1) به همراه تامین کلیه امکانات رفاهی پایه و ضروری و به دور از تحمیل درد و رنج و محدودیت های غیرضروری باشد.  

9-1) توجه ویژه ای به حقوق گروه های آسیب پذیر جامعه از جمله کودکان، زنان باردار، سالمندان، بیماران روانـی، زنـدانیان، معلولان ذهنی و جسمی و افراد بدون سرپرست داشته باشد.

10-1) در سریع ترین زمان ممکن و با احترام به وقت بیمار باشد.   

11-1) با در نظر گرفتن متغیرهایی چون زبان، سن و جنس گیرندگان خدمت باشد.  

12-1) در مراقبت های ضروری و فوری (اورژانس)، بدون توجه به تـأمین هزینـه ی آن صـورت گیـرد . در مـوارد غیرفـوری (الکتیو) بر اساس ضوابط تعریف شده باشد.  

13-1) در مراقبت های ضروری و فوری (اورژانس)، در صورتی که ارائه خـدمات مناسـب ممکـن نباشـد، لازم اسـت پـس از ارائه ی خدمات ضروری و توضیحات لازم، زمینه انتقال بیمار به واحد مجهز فراهم گردد.

14-1) در مراحل پایانی حیات که وضعیت بیماری غیر قابل برگشت و مرگ بیمـار قریـب الوقـوع مـی باشـد بـا هـدف حفـظ آسایش وی ارائه گردد. منظور از آسایش کاهش درد و رنج بیمار، توجه به نیازهای روانی، اجتماعی، معنوی و عاطفی وی و خانواده اش در زمان احتضار می باشد. بیمار در حال احتضار حق دارد در آخرین لحظات زندگی خویش با فردی که  میخواهد همراه گردد.

 

2-    اطلاعات باید به نحو مطلوب و به میزان کافی در اختیار بیمار قرار گیرد.

1-2) محتوای اطلاعات باید شامل موارد ذیل باشد:

1-2-2) مفاد منشور حقوق بیمار در زمان پذیرش  

2-1-2) ضوابط و هزینه های قابل پیش بینی بیمارستان اعـم از خـدمات درمـانی و غیـر درمـانی و ضـوابط بیمـه و معرفـی سیستم های حمایتی در زمان پذیرش  

3-1-2) نام، مسؤولیت و رتبه ی حرفه ای اعضای گروه پزشکی مسئول ارائه مراقبت از جملـه پزشـک، پرسـتار و دانشـجو و ارتباط حرفه ای آن ها با یکدیگر

4-1-2) روش های تشخیصی و درمانی و نقاط ضعف و قوت هر روش و عوارض احتمالی آن ، تشخیص بیماری، پیش آگهی و عوارض آن و نیز کلیه ی اطلاعات تأثیرگذار در روند  تصمیم گیری بیمار

5-1-2) نحوه ی دسترسی به پزشک معالج و اعضای اصلی گروه پزشکی در طول درمان

6-1-2) کلیه ی اقداماتی که ماهیت پژوهشی دارند.

7-1-2) ارائه آموزش های ضروری برای استمرار درمان

2-2 نحوه ی ارائه اطلاعات باید به صورت ذیل باشد:

1-2-2) اطلاعات باید در زمان مناسب و متناسب با شرایط بیمار از جمله اضطراب و درد و ویژگی هـای فـردی وی از جملـه زبان، تحصیلات و توان درک در اختیار وی قرار گیرد، مگر  اینکه:

تأخیر در شروع درمان به واسطه ی ارائه ی اطلاعات فوق سبب آسیب به بیمار گردد. (در این صورت انتقال اطلاعـات پـس از اقدام ضروری، در اولین زمان مناسب باید انجام شود). 

بیمار علی رغم اطلاع از حق دریافت اطلاعات، از این امر امتناع نماید که در این صورت باید خواست بیمار محتـرم شـمرده شود، مگر این که عدم اطلاع بیمار، وی یا سایرین را در معرض خطر جدی قرار دهد. 

2-2-2) بیمار می تواند به کلیه ی اطلاعات ثبت شده در پرونده ی بالینی خود دسترسی داشـته باشـد و تصـویر آن را دریافـت نموده و تصحیح اشتباهات مندرج در آن را درخواست نماید.

 

3-    حق انتخاب و  تصمیمگیری آزادانه بیمار در دریافت خدمات سلامت باید محترم شمرده شود. 

1-3) محدوده انتخاب و تصمیم گیری درباره موارد ذیل می باشد:

1-1-3) انتخاب پزشک معالج و مرکز ارائه کننده ی خدمات سلامت در چارچوب ضوابط   

2-1-3) انتخاب و نظر خواهی از پزشک دوم به عنوان مشاور

3-1-3) شرکت یا عدم شرکت در هرگونه پژوهش، با اطمینان از اینکه تصمیم گیـری وی تـأثیری در تـداوم و نحـوه دریافـت خدمات سلامت نخواهد داشت.   

4-1-3) قبول یا رد درمان های پیشـنهادی پـس از آگـاهی از عـوارض احتمـالی ناشـی از پـذیرش یـا رد آن مگـر در مـوارد خودکشی یا مواردی که امتناع از درمان شخص دیگری را در معرض خطر جدی قرار میدهد.

5-1-3) اعلام نظر قبلی بیمار در مورد اقدامات درمانی آتی در زمانی که بیمار واجد ظرفیت تصـمیم گیـری مـی باشـد ثبـت و به عنوان راهنمای اقدامات پزشکی در زمان فقدان ظرفیت تصمیم گیری وی با رعایت موازین قـانونی مـد نظـر ارائـه کننـدگان خدمات سلامت و  تصمیم گیرنده جایگزین بیمار قرار گیرد.

2-3)  شرایط انتخاب و تصمیم گیری شامل موارد ذیل می باشد:

1-2-3) انتخاب و تصمیم گیری بیمار باید آزادانه و آگاهانه، مبتنی بر دریافت اطلاعـات کـافی و جـامع (مـذکور در بنـد دوم ) باشد.

2-2-3) پس از ارائه اطلاعات، زمان لازم و کافی به بیمار جهت تصمیم گیری و انتخاب داده شود .

 

4-    ارائه خدمات سلامت باید مبتنی بر احترام به حریم خصوصی بیمار (حق خلوت) و رعایت اصل رازداری باشد

1-4) رعایت اصل رازداری راجع به کلیه ی اطلاعات مربوط به بیمار الزامی است مگر در مواردی که قانون آن را استثنا کرده باشد.  

2-4) در کلیه ی مراحل مراقبت اعم از تشخیصی و درمانی باید به حریم خصوصی بیمار احترام گذاشته شود. ضروری است بدین  منظور کلیه ی امکانات لازم جهت تضمین حریم خصوصی بیمار فراهم گردد.

3-4) فقط بیمار و گروه درمانی و افراد مجاز از طرف بیمار و افرادی که به حکم قـانون مجـاز تلقـی مـی شـوند میتواننـد بـه اطلاعات دسترسی داشته باشند.  

4-4) بیمار حق دارد در مراحل تشخیصی از جمله معاینات، فرد معتمد خود را همراه داشـته باشـد . همراهـی یکـی از والـدین کودک در تمام مراحل درمان حق کودک می باشد مگر اینکه این امر بر خلاف ضرورت های پزشکی باشد.

 

5-    دسترسی به نظام کارآمد رسیدگی به شکایات حق بیمار است.

1-5) هر بیمار حق دارد در صورت ادعای نقض حقوق خود که موضوع این منشور اسـت، بـدون اخـتلال در کیفیـت دریافـت خدمات سلامت به مقامات ذی صلاح شکایت نماید.

2-5) بیماران حق دارند از نحوه رسیدگی و نتایج شکایت خود آگاه شوند.  

3-5) خسارت ناشی از خطای ارائه کنندگان خدمات سلامت باید پس از رسیدگی و اثبات مطابق مقررات در کوتاه ترین زمـان ممکن جبران شود.

در اجرای مفاد این منشور در صورتی که بیمار به هر دلیلی فاقد ظرفیت تصمیم گیری باشد، اعمال کلیه ی حقوق بیمار مذکور در این منشور بر عهده ی تصمیم گیرنده ی قانونی جایگزین خواهد بود. البته چنان چه تصمیم گیرنده ی جایگزین بر خلاف نظـر پزشک، مانع درمان بیمار شود، پزشک میتواند از طریق مراجع ذیربط درخواست تجدید نظر در  تصمیم گیری را بنماید.

چنانچه بیماری که فاقد ظرفیت کافی برای تصمیم گیری است، اما میتواند در بخشی از روند درمان معقولانـه تصـمیم بگیـرد، باید تصمیم او محترم شمرده شود.